Šta su hemoroidi ili šuljevi, koji su njihovi simptomi i kako se leče?
Asocijacija na reč hemoroidi svakako je krajnje neprijatan i često uporan zdravstveni problem, koji je često toliko ličan pacijentima da nije retkost da se za stručnu pomoć lekara obrate čak i godinama od početka javljanja prvih neprijatnih simptoma.
Ovo je jedan od onih zdravstvenih problema koje pacijenti pokušavaju da reše najpre sami uz pomoć raznih preparata koji ublažavaju prve stadijume bolesti hemoroida.
Hemoroidi zapravo predstavljaju normalnu anatomsku vaskularnu strukturu u analnom kanalu, ali pod ovim imenom mi označavamo hemoroidalnu bolest koja nastaje kada usled raznih uzroka hemoroidi (šuljevi) budu uvećani, otečeni i upaljeni, odnosno krvi sudovi (vene) u završnom delu debelog creva – anusu i rektumu (čmaru).
Postojanje hemoroida ne predstavlja nužno bolest, već hemoroidalnu bolest imamo tek sa simptomima.
U normalnim okolnostima hemoroidi su deo osnovne strukture ovog dela našeg tela čija je osnovna funkcija očuvanje kontinencije, tj. zadržavanje gasova i tečne stolice.
Druga funkcija je da štite gornji deo analnog (čmarnog) kanala od mehaničkih povreda.
Međutim, najčešće usled okolnosti savremenog načina života koji podrazumevaju – mnogo sedenja, retku ili nikakvu fizička aktivnost, neadekvatnu ishranu i sl. dešava se da hemoroidi reaguju uvećanjem, otokom i upalom.
I onda nastaju problemi, koji su poznati kao hemoroidi, ali je zapravo reč o hemoroidalnoj bolesti.
Šuljevi se najčešće javljaju kod starijih osoba, ali nije retko ni kod mlađih osoba i dece, ukoliko imaju problem sa zatvorom.
Takođe, hemoroidalna bolest se često javlja tokom trudnoće i nakon porođaja.
Hemoroidi mogu biti unutrašnji (u rektumu) i spoljašnji (na koži oko anusa), a takođe, šuljeve možemo razlikovati po tome u kom se stadijumu nalaze (postoji četiri stadijuma)
Hemoroidi simptomi
Hemoroidalna bolest može se manifestovati simptomima koji mogu veoma nalikovati simptomima drugih oboljenja u analnoj i perianalnoj regiji.
Problem sa hemoroidima se pokazuje simptomima kao što su bolovi u analnoj regiji prilikom velike nužde, svrab i oticanje u analnoj regiji, pojava krvi na toalet papiru, tromboza hemoroida.
Nijedan od ovih simptoma ne traba ignorisati, već je potrebno javiti se lekaru na preglad i dalje lečenje.
U zavisnosti od vrste hemoroida i stadijuma u kom se nalaze razlikuju se i simptomi hemoroida.
Unutrašnji hemoroidi su manje bolni od spoljašnjih i zapravo da je reč o njima možemo zaključiti po svežem krvarenju iz anusa, bez da osetimo ikakvu drugu tegobu.
Krv se uočava nakon uobičajenog pražnja creva, a ono što vidimo na toalet papiru nakon toga, može biti zaista doživljeno dramatično, jer krv u stolici i nakon pražnjenja creva može ukazivivati na mnoga druga oboljenja digestivnog trakta, pa upravo iz tog razloga, svaku ovakvu pojavu treba ozbiljno shvatiti i hitno se javiti lekaru.
To naravno ne znači da su unutrašnji hemoroidi nešto što nužno upućuje na npr. maligna oboljenja, ali ovakva stanja ne treba nikada ignorisati, već se valja na vreme javiti lekaru.
Unutrašnji hemoroidi se pojavljuju unutar analnog otvora i kada su manje izraženi ne mogu se ni videti, niti napipati spolja.
U većini slučajeva unutrašni hemoroidi ne zahtevaju hirurško rešavanje problema.
Za razliku od unutrašnjih, spoljašnji hemoroidi imaju simptome, koje i da želimo, ne možemo ignorisati.
Za razliku od unutrašnjih hemoroida koji često uzrokuju krvarenje, spoljašnji često uzrokuju jak svrab oko anusa (čmara).
Pre svega oni se javljaju ispod kože na samom početku analnog kanala i mogu se napipati.
Takođe za razliku od unutrašnjih hemoroida, spoljašnji mogu biti izuzetno bolni prilikom defekacije (pražnjenja creva).
Glavni simptom spoljašnjih hemoroida jeste buđenje i odlazak na spavanje sa konstantnim, pulsirajućim bolom u predelu karlice, kao i svakodnevnim osećajem pritiska oko analnog otvora ili kanala, koji je praćen pojavom tvrdih gomilica.
One predstavljaju upaljene i otečene vene koje zapravo i nazivamo spoljašnjim hemoroidima.
Podela hemoroida
Postoji četiri stadijuma hemoroida.
U prvom stadijumu hemoroidi krvare, ali ne ispadaju (prolabiraju) iz analnog kanala, dok u drugom stadijumu oni prolabiraju prilikom pražnjenja ali se spontano vrate.
Oba ova stadijuma ne zahtevaju hirurške intervencije.
Kod trećeg stadijuma hemoroidi prolabiraju, ali ih je moguće ručno vratiti, dok su kod četvrtog statijuma hemoroidi konstatno van analnog kanala te ih je nemoguće vratiti.
Ova dva stadijuma najčešće zahtevaju nužno hirurško lečenje i često su posledica ne javljanja lekaru na vreme i blagovremenog početka lečenja.
Kako nastaju hemoroidi
Pored naslednog faktora, važnu ulogu u nastanku hemoroidalne bolesti imaju okolnosti savremenog načina života.
Ovde se misli na mnogo sedenja (za kompjuterom ili volanom), slabija ili gotovo nepostojeća fizička aktivnost, ishrana koja nije bogata vlaknima (a najčešće nije bogata ni jednim prekopotrebnim elementom za naše dobro zdravlje), gojaznost, neredovne stolice, trudnoća, pa i stres i slične životne navike i okolnosti.
Neki od uzročnika jesu i često dizanje veoma teških predmeta, dugo stajanje i sedenje i nakupljanje vode u stomaku koje stvara dodatan pritisak na creva.
Često i navike kakvo je dugo sedenje na WC šolji znaju da budu uzrok pojave hemoroida, odnosno njihove rakcije na usled pojačanog pritiska u debelom crevu – uvećanjem, otokom i upalom i onda nastaju problemi.
Šuljevi se javljaju najčešće kod starijih osoba, ali nije retko ni kod mladih lica i dece (koja pate od zatvora).
Takođe, hemoroidalna bolest je čest pratilac trudnoće (zbog konstatntnog pritiska na ovaj deo tela tokom trudnoće, ali i kao posledica samog porođaja (velikog naprezanja i izuzetnog velikog pritiska na anus i rektum), pa se događa da porodilje duži period nakon porođaja imaju problem sa hemoroidima, koji se posle nekog vremena može potpuno rešiti.
Vrste hemoroida
Hemoroidi mogu biti spoljašnji i unutrašnji.
Ono što ih odvaja u medicini je poznato kao zupčasta linija koja se nalazi na 1,5-2 cm od analne ivice.
Unutrašnji hemoroidi se nalaze iznad ove linije.
Spoljašnji hemoroidi se nalaze ispod zupčaste linije, u analnom kanalu, i to ispod tanke analne kože koja je bogata nervnim završecima (zbog čega se spoljašnji hemoroidi odlikuju često jakim i upornim bolovima).
Pored toga, hemoroidalno oboljenje razlikujemo i po stadijumu u kom se nalaze (od prvog do četvrtog stadijuma).
Unutrašnji hemoroidi
Unutrašnji hemoroidi najčešće nisu vidljivi i njihovo prisustvo utvrđuje se lekarskim pregledom.
Najčešće se javljaju u vidu bledog krvarenja iz rektuma ili nalaza krvi na stolici.
Pa može se slobodno reći da su unutrašnji hemoroidi najčešći razlog svežeg krvarenja iz anusa, ali da nikada ne treba olako shvatiti ovakvu pojavu, jer ovo ja važan simptom, na osnovu koga će lekari razmotriti i druge bolesti koje se manifestuju na ovaj način.
Ovde se pre svega misli na maligne bolesti anorektuma (završnog dela debelog creva).
Upravo je ovo razlog da se kod svih osoba koje pate od hemoroidalnie bolesti ili imaju tegobe koje upućuju na ovu bolest, važno uraditi niz dijagnostčkih pregleda.
To su pre svega digitorektalni pregled i rektoskopija (endoskopski pregled), a kod onih starijih od 50 godina i kolonoskopija (endoskopski pregled debelog creva aparatom sa optikom).
Spoljašnji hemoroidi
Spoljašnji hemoroidi se nalaze na rubu i oko anusa.
Javljaju se u vidu oteklina i uglavnom su crvene boje.
Iako bolniji za pacijenta u svakom smislu neprijatniji, spoljašnji hemoroidi su manje važni od unutrašnjih, upravo zato što su očigledan problem koji se može rešiti i koji nas ne navodi na sumnju da je reč o nekoj drugoj bolesti.
Spoljašnji hemoroidi su češći razlog tegoba od unutrašnjih.
Najčešće se javljaju hemoroidi u trudnoći, kod dugotrajnih, hroničnih zatvora, dugog sedenja ili stajanja u mestu, zbog neodgovarajuće ishrane.
Najčešći simptom spoljašnjih hemoroida je njihova tromboza, koja predstavlja vid komplikacije hemoroidalne bolesti.
Hemoroidi su bolni, napeti i vide se plavičasti čvorovi različite veličine ispod kože anoderma.
Tromboza se najčešće javlja kao posledica podizanja valikog terete, kašljanja, napinjanja kod pražnjenja, na porođaju.
Spoljašnji hemoroidi mogu postojati nezavisno od unutrašnjih hemoroida.
Trajanje hemoroida
Hemoroidna bolest je najčešće zdravstvena tegoba koja dugo traje.
Jedan od razloga je i odlaganje obraćanja lekaru.
Dešava se da pacijenti godinama na svoju ruku leče neki oblik hemoroidalne bolesti, izbegavajući javljanje lekaru.
Činjenica je da dijagnoza podrazumeva preglede koji nikome nisu mili, ali tegobe sa hemoroidima ne bi morale da traju duže od perioda potrebne za njihovo lečenje, a ipak traju, jer se ljudi najčešće snebivaju, stide da se obrate lekaru.
Takođe, ljudi često zanemaruju hemoroide, podnose ih kako znaju i umeju, često i ne veruju da išta mogu da promene lečenjem, pa se tek nakon povećanja odluče na lečenje hemoroida.
Ovde je važno naglasiti da su najbolji rezultati u lečenji mogući ako se na vreme javimo lekaru, a svako odlaganje pogoršava problem, nekada i nepovrtano.
U zavisnosti od stadijuma i uznapredovalosti, hemoroidi mogu trajati veoma dugo i po nekoliko destina godina.
Hemoroidi ishrana
Već sama činjenica da neredovne stolice a pre svega česti zatvori mogu biti jedna od važnih uzroka hemoroidalne bolesti upučuje na to da je ishrana veoma važna kako u prevenciji hemoroida tako i u procesu lečenja.
Najzad problem sa hemorodima javlja se u završnom delu digestivnog trakta pa je svakako važno šta unosimo u organizam, kako varimo tu hranu i u kakvom stanju i koliko često iz našeg tela izlaze produkti varenja.
Hemoroide češće dobijaju gojazne i manje aktivne osobe ili one koje u svojoj ishrani ne uzimaju dovoljno vlakana, a hrane se namirnicama koje su previše rafinisane.
Preporuka, kako u prevenciji, tako i u lečenju jeste dovođenje telesne mase u okviru zdravih okvira.
Važna je uravnotežena ishrana sa mnogo vlakana, kako bi naš organnizam dobio dovoljne količine hranljivih materija i kako bi nam krvni sudovi ostali jaki i zdravi.
Vlakna u ishrani su veoma važna za redovnu stolicu i sprečavanje zatvora.
Važno je i koliko tečnosti unosimo u organizam.
Kada imamo problem sa hemoroidima dobro je popiti i dodatnu količinu vode preko uobičajenih (negde postoji preporuka i do jednog litra preko dnevnih doza), kako bi nam stolica bila mekša.
Preporuka je da se jede mnogo svežeg voća i povrća, integralnih žitarica, koštunjavog voća i semenki.
Upravo ove namirnice pomažu kod lečenja zatvora.
Od velike koristi je i vitamin C, koga ima u voću, brokoliju i paprici, kao i hrana bogata flavonidima koji daju pokretljivost krvnim sudovima (voće i povrće svetlije boje, bobičasto voće, heljda, trešnja, integralne žitarice)
Predlaćemo vam da pogledate i ostale teme koje se tiču ishrane kod hemoroida:
Hemoroidi lečenje
Kod lečenja hemoroida je veoma važno povesti računa o higijeni analne regije, koju bi trebalo prati svaki put posle pražnjenja creva, i to samo vodom bez upotrebe jakih sredstava za čišćenje kakvi su sapuni i kupke.
Kupke i sapuni, pogotovu kada se često koriste mogu da oštete prirodni hidro-lipidni zaštitni sloj na koži, nakon čega je koža sklonija iritacijama i svrabu.
To znači da se svrab kao jedan od najneprijatnijih simptoma može samo pojačati.
Hemoroidi se mogu lečiti nehirurški i hirurški, naravno u zavisnosti od stadijuma u kom se bolest nalazi.
Najbrži i najdelotvorniji način rešavanja problema hemoroida koji su u u trećem ili četvrtom stadijumu je putem hiruškog zahvata, kojim se postiže gotovo trenutno dugotrajno rešenje.
Ovde postoje različite metode.
Pa tako klasične hirurške metode uklanjanja hemoroida podrazumevaju uklanjanje hemoroidalnih čvorova i njihovo podvezivanje na tipičnim mestima.
Kod ove metode postoji rizik od određenih komplikacija kao što su otežani i produženi oporovak, bol nakon operacije koji može da traje danima pa i nedeljama, oštećenje sfinktera, sužavanje anusa i druge tegobe.
Savremene hirurške metode lečenja su minimalno bolne, što podrazumeva i brz oporavak, pa pacijenti najčešće posle jednog ili najviše dva dana mogu da se vrate svojim svakodnevnim aktivnostima.
Jedna od savremenih metode lečenja je “Ligasure” metoda kojom se vrši radiofrekventna koagulacija proširenih krvnih sudova uz pomoć “Ligasure” aparata.
Prednosti LigaSure metode su manji postoperativni bol, kraći boravak u bolnici, brži povratak normalnim aktivnostima.
Najsavremenija metoda lečenja hemoroidalne bolesti je THD – Transanalna hemoroidalna dearterijalizacija.
Ovom operacijom se bez reza direktno deluje na sam uzrok nastanka hemoroida i tako se trajno rešavaju.
Ne leče se svi hemoroidi hirurški.
Nehirurško lečenje hemmoroida podrazumeva pre svega promenu životnih navika, ali i uvođenje specifične terapije.
Ova terapija može ukloniti potrebu za hirurškim lečenjem, u prvim stadijumima bolesti.
Ovo lečenje podrazumeva upotrebu lokalnih krema i melema za hemoroide, određenih lekova koji smanjuju protok krvi kroz hemoroide, kao i izmene u načinu ishrane – sa mnogo više tečnosti i hranom bogatom vlaknima.
Prevencija kod hemoroida
Fizička aktivnost, ishrana bogata vlaknima (banana pomaže kod lečenja hemoroida), izbegavanje prekomernog sedenja, stajanja, redovna kontrola i briga o sopstvenom zdravlju važni su i u lečenju i prevenciji hemoroida.
A najvažnije od svega je neignorisanje simptoma koji mogu upućivati na hemoroidalnu bolest.
